در شرایط معمول، بزرگسالان این توانایی را در خویش بوجود آورده اند که می توانند به گونه ای درونی و خاموش، از طریق گفتار درونی، دستورات کلامی را به خود بدهند. اما مطالعه گفتار درونی بسیار مشکل است. ویگوتسکی تحقیقاتی در مورد نویسندگان و شاعران انجام داد و شواهدی نیز به دست آورد، اما اواساسا به مطالعه گفتار خود محورانه در کودکان پرداخت. یعنی، او اعتقاد داشت تغییراتی را که ما در گفتار خودمحورانه، درست قبل از اینکه به صورت نهفته درآید می بینیم، پیش بینی کننده گفتار درونی است.

به نظر می رسد گفتار درونی در مقایسه با گفتار اجتماعی، خلاصه تر است. بویژه اینکه در گفتار درونی، نهاد روان شناختی جمله حذف می شود. در حالیکه گزاره روان شناختی باقی می ماند. در این گفتار آنچه که از قبل می دانستیم حذف می شود و بر موارد جدیدی تمرکز می شود. گاهی اوقات می توانیم در موقعیت های اجتماعی، چنین پدیده ای را ملاحظه کنیم. ویگوتسکی از ما می خواهد تا تصور کنیم که چند نفر منتظر یک اتوبوس هستند. هنگامی که اتوبوس نزدیک می شود، هیچ کس نمی گوید اتوبوسی که منتظرش بودیم آمد، بلکه جمله احتمالا به این صورت خلاصه می شود ((آمد)) یا کلماتی شبیه آن. زیرا نهاد (فاعل) از موقعیت حذف می شود. به همین صورت هنگامی که به آهستگی با خودمان صحبت می کنیم فاعل در ذهنمان است را از قبل می شناسیم. بنابراین برای مختصر سازی کلماتمان را تنها به موارد جدید محدود می کنیم.

دیگر ویژگی گفتار درونی، چیرگی حس یر معنا است. حس یک کلمه، احساسی است که آن کلمه در ما برمی انگیزد و این احساس تا حد زیادی، به متنی که کلمه در آن قرار گرفته است، بستگی دارد. برای مثال، کلمه شیر ممکن است احساساتی از ترس تا دلسوزی لطیف در ما بوجود آورد که به داستانی بستگی دارد که کلمه در آن ظاهر شده است. معنای یک کلمه بر خلاف احساس آن به معنای دقیق آن اطلاق می شود. مانند آنچه که در فرهنگ لغات دیده می شود. معنای کلمه، در تمامی متن ها ثابت است و این موضوع، هنگامی که می خواهیم در دنیای واقعی با دیگران رابطه ای شفاف برقرار کنیم، بسیار اهمیت دارد. اما در تجربه درونی، همگامی که از کلمات برای فکر کردن در باره چیزی استفاده می کنیم، تا حد زیادی تحت تاثیر حس کلمات قرار می گیریم.

ویگوتسکی معتقد بود که برای فهم کامل تر گفتار درونی، نیازمند آن هستیمکه نقش آن را در فرایندی میکروژنتیک بررسی کنیم. (میکروژن یک فرایند رشد نسبتا کوتاه است که هر گاه ادراک یا اندیشه ای در ما شکل می گیرد، روی می دهد). شکل گیری جملات کلامی نیز به صورت میکروژنتیک انجام می گیرد و گفتار درونی، این فرایند را به نقطه حساسی وارد می کند.

عمل ساخت یک جمله کلامی با یک انگیزه-یک علاقه،یک نیاز، یا یک مشکل- آغاز می شود. در پی این جریان، تحریک مختصر فکر پیش می آید و در این هنگام است که گفتار درونی وارد عمل می شود. ما از گفتار درونی استفاده می کنیم تا افکارمان را تنظیم و آشکار سازیم. این فرایند، سیال و پویاست. در همان زمان سعی می کنیم جمله روشنی را بیان کنیم. هم افکارمان و هم کلماتمان، بدون اینکه مفهوم درونی فکر اولیه مان از دست برود، دستخوش چند تغییر شکل می گردند.

خلیل حسین پناهی

منبع:نظریه های رشد،ویلیام کرین. ترجمه، خوی نزاد، غلام رضا و رجایی ، علیرضا.انتشارات رشد.1388