ارائه روش هایی برای ایجاد تمایل بیشتر دانش آموزان رشته علوم تجربی

به نام خدا

موضوع : ارائه روش هایی برای ایجاد تمایل بیشتر دانش آموزان رشته علوم تجربی به مطالعه درس فیزیک 3 و آزمایشگاه

محقق : فرانک لاهور پور

بیان مساله

اگر به نتایج امتحانات نهایی سال سوم رشته علوم تجربی دقت شود و آمارهای دقیقی به عمل آید مشاهده می شود که تعداد دانش آموزانی که در درس فیزیک 3 و آزمایشگاه نمره قبولی کسب نکرده اند از تمام دروس دیگر بیشتر است و همین نیاوردن حد نصاب نمره در درس فیزیک با وجود استفاده از تبصره های موجود، عامل اصلی نگرفتن دیپلم در خرداد ماه برای دانش آموزان در این رشته می باشد که علاوه بر اینکه صدمات روحی جبران ناپذیری به دانش آموزان وارد می اید بلکه موجب ضررهای مالی برای اموزش و پرورش و والدین این دانش آموزان می شود.

نتیجه گیری

از انجام دادن روش ها و کارهای انجام شده می توان:

الف – تمایل دانش آموزان به استفاده از روش های گروهی و برگزاری امتحانات به صورت گروهی

ب- تمایل دانش آموزان به ساختن وسیله هایی توسط خود دانش آموزان و استفاده از آزمایشگاه و انجام آزمایشها

ج- تمایل دانش آموزان به استفاده از وسایل کمک آموزشی مانند نوارهای ویدئویی و سی دی های کامپیوتری و ...

در پایان سال تحصیلی و در بررسی نتایج امتحانات نهایی و برگزاری امتحان فیزیک کشوری دانش آموزان رشته علوم تجربی دبیرستان سروش درصد قبولی بیشتری نسبت به نوبت اول کسب نمودند.

راهکار جدید افزایش حس مسئولیت پذیری در دانش آموزان ( و پیامدهای

به نام خدا

موضوع : راهکار جدید افزایش حس مسئولیت پذیری در دانش آموزان ( و پیامدهای آن) 

محقق : فروزنده مستوفی – 86

بیان مساله

حدود هشت سال است که در دبیرستان دخترانه شاهد به عنوان معاون مشغول انجام وظیفه هستم . با توجه به اینکه معاونین در مدارس حلقه ارتباطی بین دانش آموزان، معلمین، مربیان و مدیر هستند و در بسیاری از مواردمنعکس کننده نظرات دانش آموزان به مدیر و معلمین و زمینه ساز محیط آموزشی مناسبتر می باشند لذا بنده نیز از این امر مستثنی نبودم و همواره در جهت فراهم آوردن محیط آموزشی بهتر و با نشاط تر سعی در کمک به دیگران داشته ام. در سال 86-87 نیز توجه خود را به این امر معطوف داشتم خصوصا اینکه به نام مبارک ( پیامبر اعظم ص )از سوی مقام معظم رهبری مزین شده بود و مجموعه عوامل آموزشگاه از تابستان برای هر چه بهتر شدن محیط آموزشی در این سال تلاش مضاعف داشتند.

با شروع سال تحصیلی دقت همه همکاران در ارتقای سطح آموزشی و پرورشی آموزشگاه بیشتر شد و سعی گردید در کنار آموزش بهتر به مسائل اخلاقی، تربیتی، پرورشی، ورزشی، پژوهشی هم اهمیت بیشتری داده شود. اما در عمل مشاهده می شود که برخی از دانش آموزان تنها به فعالیت در بعد آموزشی دارای انگیزه بودند و برخی باوجود تلاش همکاران آموزشگاه برای فعالیت های مختلف بی انگیزه بودند و یا حالت بی تفاوت داشتند.  

نتیجه گیری

در این طرح تقریبا 95% دانش آموزان آموزشگاه کارت امتیاز دریافت کردند که نشان از ایجاد انگیزه بالا در آنان برای شرکت در فعالیتهای مختلف آموزشگاه دارد. شور و نشاطی که از دریافت هر کارت امتیاز در دانش آموزان مشاهده می گردید، مراجعات مکرر آنان به دبیران و مربیان و مشاورین محترم جهت شرکت در فعالیتهای پرورشی ، آموزشی، پژوهشی و ورزشی رقابت سالمی بین دانش آموزان بوجود آورد که چشمگیر بود از نتایج عددی اجرای طرح تهیه تعداد پژوهش در موضوعات مختلف در آموزشگاه است که در دفتر ثبت پژوهشهای دانش آموزان سال 85-86 به ثبت رسیده و در دفتر آموزشگاه موجود است.

-        راهیابی دانش آموز شیدا حسن زاده به مرحله کشوری المپیاد علمی ادبی

-         راهیابی دانش آموز زهرا ملکشاهی به مرحله کشوری مسابقات آزمایشگاهی شیمی

-         راهیابی دانش آموزان گروه سرود آموزشگاه به مرحله کشوری

-         راهیابی دانش آموز فاطمه خاور زمینی به مرحله استانی تیم ربو کاپ

-         راهیابی چند تن از دانش آموزان به مرحله قرآنی استانی و کشوری

شرکت 5 طرح در نهمین جشنواره جوان خوارزمی توسط دانش آموزان شرمین سلطانیان و حمیده قلی پور، سیده ساناز محسنی، سیده اسوه سجادی و منیره احمدی

همچنین در نظرسنجی از همکاران در پایان اجرای طرح مواردی ذکر گردیده است که فکر کنم این طرح در صورت اجرا در همه مدارس می تواند مثمر ثمر باشد.

موضوع :

ارائه دهنده :

فرانک لاهورپور

دبیرستان : سروش

توصیف وضعیت موجود:

اگر به نتایج امتحانات نهایی سال سوم رشته علوم تجربی دقت شود و آمارهای دقیقی به عمل آید مشاهده می­شود که تعداد دانش­آموزانی که در درس فیزیک3 و آزمایشگاه نمره قبولی کسب نکرده­اند از تمام دروس دیگر بیشتر است و همین نیاوردن حدنصاب نمره در درس فیزیک با وجود استفاده از تبصره­های موجود، عامل اصلی نگرفتن دیپلم در خردادماه برای دانش­آموزان در این رشته می­باشد که علاوه بر اینکه صدمات روحی جبران­ناپذیری به دانش­آموزان وارد می­آید بلکه موجب ضررهای مالی برای آموزش و پرورش و والدین این دانش­آموزان می­شود.

جمع­آوری اطلاعات و شواهد (1) :

اگر در نمرات نهایی دقت لازم به عمل آید مشاهده می­شود که نه تنها تعداد افتاده­ها در درس فیزیک نسبت به سایر دروس زیاد است بلکه سهم نمرات مطلوب و در خورتوجه بسیار اندک می­باشد که در صورت بررسی می­توان نکات زیر را برای آن یادآوری کرد.

با توجه به فرم انتخاب رشته که برای دانش­آموزان سال اول رشته عمومی اولویت­بندی در رشته­ها صورت می­گیرد، درس فیزیک فقط برای رشته علوم ریاضی اهمیت دارد و برای رشته علوم تجربی به صورت درس تعیین­کننده در نظر گرفته نمی­شود که این امر سبب می­شود که دانش­آموزان متوسط و ضعیف در درس فیزیک1 نیز قادر به انتخاب رشته علوم­تجربی می­شوند که این مشکل و ایراد اصلی در ورود دانش­آموزان به این رشته می­باشند که به وسیله مشاور و مدرسه و ... قابل حل نمی­باشد و باید سطوح بالاتر در نظام آموزش و پرورش راه حلی برای آن بیابند. اما به سایر موارد که توسط معلم و دانش­آموزان قابل کنترل می­باشد می­پردازیم.

من از دانش­آموزانی که در فیزیک 2 نمرات چندان خوبی نیاورده بودند در مورد نمره و اصلاً دلیل انتخاب رشته سؤال پرسیدم که پاسخ­ها جالب بودند.

تعدادی از دانش­آموزان به دلیل علاقه و آوردن نمره خوب در درس زیست، علوم تجربی را انتخاب نموده و اطلاعی از داشتن فیزیک در حد رشته ریاضی فیزیک در رشته علوم تجربی نداشته­اند یا تعدادی در فیزیک 1 با حفظ کردن مطالب و مسائل نمره قبولی کسب کرده برای فیزیک سال­های بعد هم همین روش را اتخاذ کرده و رشته علوم­تجربی را انتخاب کرده­اند.

و تعدادی از دانش­آموزان هم به دلیل نیاوردن امتیاز رشته ریاضی­فیزیک از طرف خانوار مجبور به انتخاب رشته علوم تجربی شده­اند. به هر حال غیر از اشتباه انتخاب رشته از طرف دانش­آموزان دادن نمرات مستمر بالا بدون توجه به توانایی دانش­آموزان از طرف تعداد محدودی از همکاران زمینه مناسب را برای آوردن رشته علوم تجربی فراهم می­کند.

 راههای پیشنهادی برای رفع:

مشکل اصلی که مهم نبودن نمره درس فیزیک در انتخاب رشته علوم تجربی می­باشد باید توسط مسئولان رده بالای نظام پیگیری شود. اما برای سایر موارد کارهای انجام شده در طی سال تحصیلی 86-85 به شرح زیر می­باشد.

1- ارائه روش­های صحیح مطالعه درس و کمک از خود دانش­آموزان در مورد روش­های مطالعه آنها و پیدا کردن نکات منفی و تقویت نکات مثبت در روش مطالعه دانش­آموزان.

2- ارائه روشی برای مطالعه درس قبل از شروع کلاس فیزیک و قبل از تدریس توسط معلم، بدین صورت که در ابتدای جلسه در مورد بخش موردنظر سؤالاتی از       دانش­آموزان به عمل می­آمد اگر پاسخگو بودند که تدریس درس شروع می­شد ولی اگر معلوم می­شد که درس قبلاً مطالعه نشده است با دادن زمان معین دانش­آموزان در سر کلاس مجبور به مطالعه بخش موردنظر می­شدند.

3- اگر آزمایشگاه مدرسه وسایل مورد نیاز را داشت از آن استفاده و اگر وسایلی را نداشت به دلیل تدریس در مدارس دیگر از آنها امانت گرفته می­شود و این وسایل­ها به سر کلاس درس آورده شده و همراه با دانش­آموزان و در همان مبحث و همزمان با تدریس آزمایش­ها انجام شده و نتیجه­گیری­های لازم که در تفهیم درس مؤثر بودند توسط دانش­آموزان انجام می­شد. به عنوان مثال اولین جلسه درس فیزیک 3 با دو آزمایش شروع می­شود که حتماً دو آزمایش را انجام داده و پس از نتیجه­گیری وارد بحث اصلی که قانون کولن می­باشد، می­شویم.

4- یک سری از قسمت­های درس فصل سوم و چهارم که به صورت سه بعدی و بردارهای عمود برهم می­باشد و برای دانش­آموزان قابل فهم و تصور نیست ناچار به استفاده از نوارهای ویدئویی آموزشی شده و با اختصاص دادن یک جلسه به این موضوع و رفتن به نمازخانه و استفاده از تلویزیون و ویدئو و نگاه کردن به آزمایش­های دقیق شده و حتی برای قسمت­هایی مانند نیروی الکترومغناطیسی وارد بر ذرات دارای بار با استفاده از انیمیشن­های موجود برای دانش­آموزان قابل فهم می­شد.

مثلاً برای کاربرد آهنرباهای الکتریکی با توجه به بعضی از برنامه­های علمی و شبکه آموزش از آن برنامه­ها استفاده می­شد.

5- در پایان هر فصل از دانش­آموزان خواسته می­شد تا وسایل الکتریکی غیرقابل استفاده بعضی از وسایل در منزل را به مدرسه آورده و وسایل الکتریکی موجود در آن شناسایی و حتی ساختمان داخلی آن مثلاً خازن استوانه­ای و غیره مورد بررسی قرار گیرد.

6- در یکی از مدارس هم که امکان استفاده از کامپیوتر و ویدئو پروجکشن وجود داشت از نرم­افزارهای جدید موجود که بستن مدارها توسط دانش­آموزان امکان­پذیر است و دادن اعداد و ارقام و مشاهده نتایج بهره­مند می­شدیم.

7- با نظر خود دانش­آموزان کلاس­ها به چند گروه و به هر گروه تعدادی مسئله  و سؤالات امتحان نهایی سال­های گذشته داده می­شد که به صورت گروهی به آنها پاسخ می­دادند و برای استفاده از فرمول­های موردنظر در گوشه تابلو و یا ورقه از روی کتاب نوشته و لزومی برای حفظ سریع آن نبود بلکه تأکید می­شد که به مرور و حل مسئله­های بیشتر و استفاده مکرر از فرمول­ها، یادگیری آن­ها آسان می­شود.

8- در پایان هر جلسه و پس از بحث و گفتگو در مورد مسائل آن با تعیین زمان مشخص دانش­آموزان به مطالعه درس داده شده پرداخته و اگر در قسمت­هایی از درس اشکال داشتند از هم­گروه­ها و در صورت نرسیدن به جواب به وسیله معلم رفع اشکال می­شد.

گردآوری اطلاعات و شواهد (2) :

در پایان هر فصل گروه­ها مؤظف بودند تمام بخش­ها و سؤالات حل شده را مطالعه نموده و قبل از امتحان کتبی اشکالات را به سرگروه گزارش داده و سرگروه مؤظف بود که آنها را جمع­آوری و در برگه­های مشخصی از طرف گروه خود آن را مکتوب و به معلم تحویل دهد. پس از آن امتحان گروهی و سپس امتحان کتبی یک نفره به عمل می­آمد و به عنوان نمرات مستمر در دفتر نمرات ثبت می­گردید.

با توجه به کارهای انجام شده در سال­ تحصیلی جاری دانش­آموزان اشتیاق بیشتری به درس فیزیک 3 با وجود اینکه انتزاعی­تر از فیزیک­های گذشته بود نشان داده و حتی دانش­آموزان ضعیف تمایل بیشتری به مطالعه و حل مسأله­ها پیدا کردند و یک سری از وسایل دست­ساز دانش­آموزان همیشه همراهشان بود و هنگام مورد نیاز از آن استفاده می­کردند و حتی در گروه برای توجیه جهت جریان و نیرو و تعیین جهت میدان از لیوان و یا حلقه­های ساخته شده خود استفاده می­کردند. خود دانش­آموزان آمادگی خود را اعلام نموده تا ساعات فوق­العاده بیشتری را به درس فیزیک اختصاص دهند.

تجدیدنظر در روش­های انجام گرفته و اعتبار بخشی آنها:

پس از اینکه اطلاعات لازم در باره چگونگی انجام این روش­ها و نظر دانش­آموزان جمع­آوری، مشخص شد که روش مطالعه قبل از تدریس و همچنین انجام آزمایش در حین تدریس و مهمتر از همه مطالعه بعد از تدریس بسیاری از قسمت­های غیرقابل فهم را برایشان قابل فهم نموده و با توجه به پاسخ خود دانش­آموزان اگر بعد از کلاس و در همان روز مطالعه مجددی در خانه انجام و مسائل حل شده توسط خودشان مجدداً حل شود یادگیرشان بسیار عمیق­تر خواهد شد.

نتیجه­گیری:

از انجام دادن روش­ها و کارهای انجام شده می­توان:

الف- تمایل دانش­آموزان به یادگیری روش­های صحیح مطالعه.

ب- تمایل دانش­آموزان به استفاده از روش­های گروهی و برگزاری امتحانات به صورت گروهی.

ج- تمایل دانش­آموزان به ساختن وسیله­هایی توسط خود دانش­آموزان و استفاده از آزمایشگاه و انجام آزمایشها.

د- تمایل دانش­آموزان به استفاده از وسایل کمک­آموزشی مانند نوارهای ویدئویی و سی­دی­های کامپیوتری و ....

در پایان سال تحصیلی و در بررسی نتایج امتحانات نهایی و برگزاری امتحان فیزیک کشوری دانش­آموزان رشته علوم­تجربی دبیرستان سروش درصد قبولی بیشتری نسبت به نوبت اول کسب نمودند.

موضوع : راهکارهای افت تحصیلی پایه ی اول متوسطه در درس علوم زیستی

محقق : لیلا آزادوار- 85-86

بیان مساله

در مقاطع تحصیلی همیشه پایه های اول (ابتدایی، راهنمایی، متوسطه) تا مدت زمانی با مسائل مختلفی روبرو هستند که در آن میان مسائل یادگیری و آموزشی نموده بیشتری دارد. به طوری که افت تحصیلی را به همراه خواهد داشت.

که در پایه اول متوسطه یک مشکل اساسی را در نظام آموزش و پرورش بوجود آورده است و این افت در علوم پایه (زیست، فیزیک،شیمی،ریاضی) بیشتر به چشم می خورد و موجبات مردودی و ماندگاری و یا با توجه به مقتضیات سنی، ترک نحصیل و ... را با خود یدک می کشد.

در این آموزشگاه که بنده به عنوان دبیر زیست مشغول به خدمت هستم سه کلاس پایه اول داشته که بحث افت تحصیلی درس علوم زیستی در سنوات قبل و حال نگرانی هایی را برای دانش آموزان اولیاء آنان، دبیران و عوامل آموزشی مدرسه ایجاد نموده است.

لازم به ذکر است این آموزشگاه (غیر انتفاعی) می باشد که توسط موسس خیر تاسیس اما کلیه امور مالی و تامین نیرو، سرانه معمول دانش آموزی و سرانه ثبت نام از افرادی به عمل می آید که بی سرپرست – تحت پوشش کمیته یا بهزیستی، یتیم، بی بضاعت، روستایی، اما مستعد و با شرط معدل بالا باشد. و برای افراد واجد شرایط خود خوابگاه و کلیه امورات رفاهی و تسهیلات شبانه روزی محیا گردیده است.

از 3 کلاس پایه اول (هر کلاس حدود 30 نفر) حدود 50 درصد آنان روستایی هستند که در خوابگاه ماندگارند و مابقی افرادی هستند که قبلا به ذکر شرایطشان پرداخته شد.

در مدرسه عادی که بنده سایر ساعت کاریم را می گذرانم نیز مشکل افت در درس زیست سال اول وجود دارد و در نظر خواهی که از سایر دبیران زیست در جلسات تبادل تجربه انجام گرفت وجود این وضعیت را تائید نمودند.

برخود دانستم برای مقابله با این وضعیت نه به خاطر بالا بردن درصد قبولی ظاهری و میانگین توهم زا بلکه برای نمایش راه حلی منطقی و چاره گشا برای خود و سایر همکاران باید به دنبال پاسخ این پرسش باشم چگونه می توانیم راه کاری را برای حل افت تحصیلی درس علوم زیستی (سال اول) متوسطه ترسیم کنیم؟

نتیجه گیری

با اجرای راهکارهای طرح جدید توانستم بر ضعف های خود فایق آمده و نارسایی های برنامه ریزی و عدم شناخت از فراگیران را برطرف و با درگیر نشدن بیشتر با روحیه و ضمیر باطنی و آشنایی با آنان موانع را شناسایی و خیلیسریع در جبران ضعف ها برآمده و نگذاریم در همان اوایل سال دانش آموز از درس زیست برای خود غولی ترسیم و موفقیت در آن را تخیلی و نشر قلمداد کند و دیدگاه آنان را نسبت به اینکه زیست درس خسته کننده و غیرقابل فهم است را به درس شیرین و متنوع علمی تبدیل و موجبات ترقی و انگیزه و لذت بخشی را در فراگیران فراهم و هموار سازیم و این نتایج بدست آمده که خوشبختانه موجب شد بچه ها با نمرات قابل قبول بالای 94% درصدی طعم شیرین زحمات و تلاشهای خودتان را بچشید و از اینکه توانسته بودم در اهداف آموزشی خود، جهت تغییر رفتار و وضع نامطلوب قدمهای پر ارزشی را بردارم بسیار خرسندم و از خدای منان سپاس گذارم و امیدوارم همکاران مجموعه آموزشی و اجرایی و فراگیران و اولیاء آنان را از تبادل تجربه اطلاعات و انتقاد سازنده بهره مند ساخته تا کمک خوبی برای تغییر روش تدریس و بهبود وضعیت درسی دانش آموزان باشد. و امکان پیشرفت دانش آموزان را هر چه بهتر فراهم نمائیم.

چگونگی بهبود روش تدریس مفاهیم تاریخی در پایه پنجم(

به نام خدا

موضوع: چگونگی بهبود روش تدریس مفاهیم تاریخی در پایه پنجم

محقق: معصومه مرادی

انسان از روزی که پا بر این کره خاکی نهاده است همواره در پی کسب علم و معرفت و ایجاد تغییر و تحول در محیط درون و بیرون خود بوده است. گذر از جامعه مبتنی بر کشاورزی به جامعه صنعتی و امروزه ورود به جامعه اطلاعاتی به خوبی بیانگر این تحولات بنیادین است. اما ورود به جامعه اطلاعاتی، میزان و نحوه دستیابی به دانش را چنان دستخوش تحول نموده است که عصر انفجار اطلاعات بهترین گزینه برای نام نهادن بر دورانی است که در آن به سر می بریم.

سرمایه انسانی امروزه، بزرگترین سرمایه هر کشوری است و اقتصاد کشورها در دانش، مهارتها و قابلیتهای بالقوه مردم نهفته است. به این ترتیب در سرتاسر جهان دولتها بر روی راهبردهایی به منظور افزایش دسترسی به آموزش با کیفیت بهتر، متمرکز شده اند. تصمیم گیران و سیاستگذاران نیز در پی یافتن پاسخی برای پرسشهای کلیدی و چالش انگیز برآمده اند. تعریف آموزش و پرورش با کیفیت، در اقتصاد جهانی امروز که بر دانش و اطلاعات بنا شده چیست؟ آیا آموزش و پرورش با دنیایی که شتابان در حال تغییر است هم گام پیش می رود؟ از این رو مقوله تعلیم و تربیت و یادگیری دستخوش تغییرات عمده ای شده است. میزان اهمیت و اتکا به کتاب و مواد درسی برای هر کلاس و دوره تحصیلی ، ارزیابی روشهای تعلیم و برآورد اثربخشی و میزان یادگیری و تعلیم، نقش و ارزش تکالیف و امتحانات دوره ای، نحوه رابطه معلم و شاگردی، اهمیت حضور فیزیکی اولیا و ... همگی از مواردی هستند که دستخوش تغییر شده اند به گونه ای که دیگر روشهای سنتی و کارامد و پاسخگو نیست به همین دلیل ضرورت دارد در بدنه آموزش و پرورش تحولات چشمگیری را شاهد باشم و از فرصت در اختیار داشتن الگوها آزموده و موفق جهانی بهره برداری کافی را بنمایم.

مسئله اصلی

من مدت چندین ماه است که به شهرستان سنندج انتقال یافته ام و در یکی از مدارس پسرانه ابتدایی مشغول خدمت هستم هم اکنون در پایه پنجم تدریس می کنم. روزی که درس سوم تاریخ را می خواندیم به هجرت پیامبر (ص) و اهمیت آن به عنوان مبدا تاریخ مسلمانان اشاره شد. یکی از بچه ها پرسید راستی خانم اگر پیامبر هجرت نمی کردند ما از تاریخ خارجی ها (میلادی) استفاده می کردیم؟ یکی دیگر از بچه ها پرسید هجری شمسی و هجری قمری چه فرقی با هم دارند؟ بیشتر بچه ها هم گفتند خانم ما ترتیب حکومتهاو موسس آنها را در کلاس چهارم با هم قاطی می کردیم و همین امر باعث شده که درس تاریثخ را فقط برای امتحان حفظ می کنیم و برای همین است که از تازیخ سال قبل چیزهای کمی به یاد داریم. البته من در چند جمله جواب مختصری به آنها دادم و همین امر بهانه ای برای انجام پژوهش در عمل شد.

حمع آوری اطلاعات

پس از آنکه به اهمیت موضوع پی بردم ابتدا نمرات درس تاریخ و مدنی بچه ها در سال گذشته را بررسی کردم. از معلم پایه چهارم سوالهایی درباره کتاب تاریخ و تغیرات آن پرسیدم. از بچه ها خواستم کتابهای تاریخ سال قبل را با خود به کلاس بیاورند و به صورت گروهی مانند یک کتاب داستان آن را بخوانند. مینی آزمونی به عمل آمد. با گذشت 5 ماه نمرات در سطح قابل قبولی بودند. با خودم فکر کردم که باید مطالب کتاب تاریخ آنقدر تکرار شود تا بتوانم در ذهن بچه ها مبدا تاریخ و نام حکومتها و موسس آنها را با زبانی ساده تا حدودی ماندگار نمایم.

راه حل پیشنهادی

برای حل این مشکل از حلقه تفاهم یا زنگ دایره استفاده کردم

بر اساس نظر لارنس زنگ دایره روشی دموکراتیکو سازنده برای مقابله با بسیاری از مسائلی است که بین شاگردان، معلمان، کارمندان اداریو اولیا پیش می آید. زنگ دایره باعث تقویت اعتماد به نفس، احترام قائل شدن برای دیگران، تشویق همکاری گروهی، انضباط شخصی، ایجاد ارتباط مثبت بین دانش آموزان، کمک به مهارتهای گوش دادن و تقویت ابراز عقاید و نظرات خود می گردد.

چگونگی اجرای راه حل پیشنهادی

مصمم شدم تا در کلاس فعالیت زنگ دایره به صورت متناوب و با موضوعات مختلف درس اجرا نمایم. (این روش تنها مختص به درس تاریخ نیست.) ابتدا میز و نیمکتها به صورت دایره وار چیده شد. به طوری که همه ی بچه ها یکدیگر را می دیدند و امکان گفتگو و تبادل نظر برای همه به صورت رو در رو فراهم شد.

یک تجربه: یادم هست وقتی سال دوم راهنمایی بودم یک درس تاریخ برای تدریس به من داده شد در طول هفته که مشغول آماده کردن مطلب بودم به این فکر می کردم نکند مطلبی را اشتباهی بگویم و یا قسمتی را جا بگذارم فکر می کنم این ترس باعث شد تدریس خوبی نداشته باشم حالا پس از گذشت چندین سال نخواستم همین تجربه برای دانش آموزان خودم تکرار شود.به همین دلیل زنگ دایره را مناسب ترین راه برای تدریس دانستم. کار از درس 5 به بعد شروع شد. برای ارتباط مفاهیم تاریخی از دانش آموزان خواستم درس 5 تاریخ را در خانه خوب بخوانند و با آمادگی کامل در کلاس حاضر شوند و اگر مطلبی درباره آن در خانه یافتند به کلاس بیاورند . در جلسه بعد از یک نفر داوطلب شروع کردیم. هر کس درباره مطلب خوانده شده چیزی بیان میکرد . این کار باعث می شد که هر یک از دانش آموزان به سهم خود در تدریس مشارکت داسته و اظهار نظر نمایند. مطالب درس توسط دانش آموزان به بحث گذاشته شد پاسخ سوالات و جمع بندی پایانی را انجام می دادند و اشکالات و برداشتهایی که افراد از مطلب داشتند به هم گوشزد می کردند. این کار باعث شد کلاس تاریخ فعال تر شده و درسهای دیگر را نیز شامل شود. برای تکمیل فعالیتهای تدریس بعضی وقتها به تناسب موضوع درسی، از نفر اول یک نقاشی شروع می شد. دست به دست می گشت و هرکس چیزی به آن اضافه می کرد و با چند خط ساده قسمتی ازمطلب درسی را نشان می داد. با این کار همه بچه ها در زنگ دایره فعال بودند. نقاشی ها هم اضافه می شد. بعضی وقتها هم از تصاویر آماده استفاده می کردیم.

در هنگام ارزشیابی و دوره کردن دروس خوانده شده نیز حلقه تفاهم بهترین روش بود. از یک نفر شروع می کردیم هر کس سوالی طرح می کرد و از دیگری می پرسید. گاهی روش از کی بپرسم را انجام می دادیم. (مانند مسابقه هفته در تلویزیون) بعضی وقتها هم نصف دایره برای نصف دیگر سوال می نوشتند و انها هم به صورت گروهی یا انفرادی پاسخ می دادند. بچه هایی بودند که در نوشتن سوالها از خود ابتکار نشان می دادند. مثلا حاشیه سوالها را نقاشی می کردند.یافرم سوال را عوض می کردند که اینکار هم باعث هنری بین بچه ها می شد و هم گنجینه سوالات روز به روز تکمیل تر می شد و بچه ها با انواع سوالها آشنا شدند صندوقی هم در کلاس برای بیان نظرات و فعال تر کردن زنگ دایره گذاشته شد تا با استفاده از نظرات آنها کلاس پربارتر شود. وقتی به حکومتهای ایران رسیدیم هر میز را با اسم یک حکومت نامگذاری کردیم. افرادی که در هر میز می نشستند وظیفه داشتند بیوگرافی و وقایع آن دوره را بازگو نمایند و اگر بنا به دلایلی (نظافت کلاس، خروج از زنگ دایره و ...) ترتیب قرار گرفتن میزها تغییر می کرد خود بچه ها با کمک و همفکری انها را منظم می کردند و این امر ناشی از شناخت حکومتها و ترتیب آنها بود در طول ماه جای بچه ها تغییر می کرد و باعث می شد مطالب را مرور نمایند. کم کم این نوع درس خواندن سایر دروس را در برگرفت و باعث جنب و جوش و فعالیت زیاد و نیز اتحاد و همدلی و در عین حال رقابت سالم شد.

ارزشیابی راه حل جدید (شواهد 2)

-       شور و اشتیاق بچه ها باعث شد زودتر از حد معمول کتاب تاریخ تمام شود.

-   آزمونی از مطالب خوانده شده به عمل آمد. نتایج جالبی در بر داشت به گونه ای که سوالهای تشریحی از نظرات دانش آموزان نوشته شده بود.

-       در نوبت اول از دروسی که به روش حلقه تفاهم تدریس شده بود دانش آموزان کل نمره را کسب کردند.

-       انان می توانستند مفاهیم کلیدی درس را زودتر تشخیص دهند.

-       چون مطالب زیاد تکرار می شد ماندگاری در حافظه طولانی تر بود.

نتیجه گیری

با اجرای این روش بچه ها به جواب سوالات خود رسیدند و من نیز دریافتم که برای آموزش پایدار ، مشارکت دانش آموزان اولین گزینه است و حفظ طوطی وار مطالب باعث دلزدگی و مشکل پنداشتن موضوع درسی خواهد شد. نیز دریافتم که زنگ دایره به همراه سایر تدابیر در جهت ایجاد محیطی امن و آرام بخش برای یادگیری و توسعه دوستی و همبستگی بین دانش اموزان مورد استفاده قرار می گیرد.

بررسی راههای نو و ابتکاری در آموزش مفاهیم دینی و اخلاقی درس دین

به نام خدا

موضوع : بررسی راههای نو و ابتکاری در آموزش مفاهیم دینی و اخلاقی درس دین و زندگی دوره ی متوسطه   

محقق : لیلا حقگو - 86

مقدمه

رسالت عظیم و غیر قابل انکار معلمی از گذشته تا امروز موجب شده تا همواره معلمان و اساتید فراوانی با عشق به این هنر بزرگ تلاش های ارزنده ای در راه اعتلای آموزش و پرورش بنماید و نتایج ارزشمند و پر بهایی نیز به دست آوردند.

بیان مساله

با شروع سال تحصیلی و ورود به کلاس درس در مدت کوتاهی متوجه امر بسیار مهم و عجیبی شدم و آن تلاش تعداد کمی از دانش آموزان برای کسب نمرات عالی و بی توجهی اکثر دانش آموزان به درس بود و بعد از مدتی متوجه شدم که آن عده قلیل نیز که به دنبال نمرات عالی و بی توجهی اکثر دانش آموزان به درس بود و بعد از مدتی متوجه شدم که آن عده قلیل نیز که به دنبال نمرات عالی هستند تنها از یک زاویه محدود و کوچک به کتاب دروس نگاه می کنند و آن نمره می باشد و شاید بتوان به جرات گفت که از هر 3 دانش آموز زرنگ 2 نفر توجهی به محتوی درس و اصل دانش نمی کندو تنها با تکیه برمحفوظات ذهنی به کسب نمرات برتر می پردازند، واین مساله با اصل آموزش و اهداف تعلیم و تربیت در تناقض می باشددر حالی که هدف ما کشف استعداد ها و پرورش آنهاست در عمل به سمت سرکوبی استعدادها پیش می رویم و با صرف هزینه های بالا و اتلاف وقت به چیزی جز محفوظات زودگذر ذهنی دست نمی یابیم.

این پژوهش در دبیرستان شبانه روزی عصمت واقع در روستای حسن آباد از توابع شهر سنندج انجام شده است.

در این دبیرستان دخترانه 300 دانش آموز که از روستاهای مختلف آمده اند مشغول له تحصیل می باشند و در 11 کلاس 27 نفره تقسیم شده اند دبیران این آموزشگاه از شهر سنندج به این مدرسه می آیند و اکثر آنان دبیران موفق و با سابقه ای می باشند اما با وجود تلاشهای مستمر و فراوان این عزیزان تا کنون نتوانسته ایم به فاکتورهای اساسی تعلیم و تربیت دست یابیم. مسلما اگر نعلیم و تربیت از مسیر اصلی خویش فاصله گیرد و نتواند به اهداف اصلی خود دست یابد دیگر از دانشمندان، نخبگان، مخترعان و مبتکران و پیشگامان علم و اندیشه خبری نخواهد بود و علم و دانش نیز به جای رهنمون کردن فرزندانمان به سوی سعادت و سلامت، به سوی تجاری شدن و رواج پول پرستی و زوال ارزشهای انسانی پیش می رود.

نتیجه گیری

با اجرای راه حلهای ذکر شده به خصوص استفاده از روش میزگرد آزبورن، تدریس در طبیعت و محیط زنده پاسخگویی به سوالات مذهبی و دینی دانش آموزان موفق شدیم که ضمن ایجاد تنوع تازه گی در تدریس درس دین و زندگی دانش آموزان را به مسائل دینی و مذهبی علاقه مند ساخته و از بی تفاوتی و بی علاقگی به مسائل دینی و اخلاقیات به علاقمندی و تکاپو در یادگیری و فهم محتوی کتب درس دین و زندگی تغییر دهیم.

و توانستیم: 1- ذهن و خاطر دانش آموزان را از حالت سکون و خاموشی به فعالیت و تحرک واداریم و به انها بیاموزیم که خواستن توانستن است.

2- با استفاده از روش های کم هزینه و ساده و بدون صرف مخارج فراوان مفاهیم درس را تفهیم کنیم.

3- به جای استفاده از روشهای سنتی و بی روح به اجرای روشهای جدید و متنوع بپردازیم .

4- میانگین نمرات دانش آموزان را نسبت به کلاس ارتقا دهیم

به نام خدا

موضوع: ریاضی همراه بازی (پایه ی دوم)

محقق: فرح رنج پرور

بیان مسئله ی مورد نظر و توضیحاتی درباره آن:

هفته اول مهر ماه سال تحصیلی 85-84 را با تکرار مروری بر دروس پایه ی اول گذشت چون اولین سالی بود که به مدرسه مورد نظر آمده بودم با روحیات و علایق بچه ها آسنا نبودم.

در همان هفته اول متوجه شدم که هانیه در کلاس همیشه بی قرار است و بیشتر اوقات سوال می کند که ساعت چند است؟ و یا سرش را روی میز می گذاشت و به کلاس بی توجه بود هر وقت هم به او نزدیک می شدم رنگ صورتش سرخ می شد و انگشتش را در دهانش می گذاشت. بر عکس دیگر دانش آموزان که به من ابراز علاقه می کردند هانیه همیشه از من دوری می کرد ابتدا احساس می کردم که از من خوشش نمی آید.

اولین بار که تدریس ریاضی (پایه ی دوم که یادآوری پایه اول بود) شروع کردیم متوجه وحشت و اضطراب عجیبی در هانیه شدم بدون اینکه به او چیزی بگویم رفتارش را زیر نظر گرفتم در طول 45 دقیقه کلاس ریاضی سه بار اجازه گرفت و از کلاس بیرون رفت و بدون هیچ اعتراضی اجازه دادم که بیرون برود . در موقع انجام تمرینات خیلی بی حوصله بود.

ساعت بعد که تدریس بخوانیم (فارسی) داشتیم کلاس را گروه بندی کردم و برای هر گروه به طور اتفاقی یک سرگروه انتخاب کردم که هانیه سر گروه یکی از گروهها بود. تدریس درس به صورت نمایش بود او از دیدن عروسکی که به عنوان مهمان به کلاس برده بودم بسیار خوشحال شد و این تغییر حالت به خوبی در چهره اش نمایان بود.

فراری بودن و اضطراب و وحشت هانیه از درس ریاضی و علاقه اش به درس فارسی مرا بر آن داشت تا راه حلی اساسی برای حل مشکل پیش آمده پیدا کنم. اما احساس کردم که به تنهایی توانایی این کار را ندارم و باید از دیگر همکاران و مدیر مدرسه کمک بگیرم.

نتیجه گیری:

با اجرای این پژوهش علمی نتیجه ی بدست آمده این بود که آموزش ریاضی همراه بازی و مشارکت فعال دانش آموزان و درگیر کردن دانش آموزان در امر تدریس تاثیر بسزایی در یادگیری دارد. وباعث می شود دانش آموزان احساس لذت کنند و اعتماد به نفس داشته باشند.

ضعف این دانش آموز در درس ریاضی رفع گردید.

موضوع : الهه دانش آموزی با تفاوت های فردی و شخصیتی از آن خود

محقق : مریم زنده زبان 85-86

بیان مساله

در یکی از مدارس مناطق نسبتا محروم تدریس می کردم و مشخص است که در این مدارس دانش آموزانی که مشکل دارند کم نیستند اما الاهه در این مدرسه دانش آموزی بود که مشکلش به مرحله جدی رسیده بود و اگر مشکلش حل نمی شد شاید دیگر هرگز نمی توانست به جمع دوستانش برگردد . الهه دانش آموز یکی از کلاسهای سال سوم راهنمایی بود . دانش آموزی که در آن کلاس پر هیاهو و هیجان کمتر دیده می شد و در جای در آخر کلاس گاه فراموش می شد او هیچگاه در هیچ بحثی در کلاس شرکت نمی کرد و همیشه برای انجام کارهای گروهی مشکل داشت . وضعیت درسی الاهه بشدت ضعیف بود و این ضعف در آزمون های شفاهی بیشتر دیده می شد به ندرت دیده می شد که الاهه به پرسشهایی که از او می شد پاسخ دهد. مسئله قابل توجه دیگر درباره مشکل الاهه موهای ابرو و سر او بود بارها که رفتار الاهه را زیر نظر داشتم متوجه شدم که هرگاه سردرگم و عصبی می شود بدون آنکه متوجه باشد اقدام به کندن موهای سر و ابروی خود می کند و این مسئله باعث شده بود که او ابروها و موهایی کم پشت داشت و حتی برخی نقاط مو و ابروهایش کاملا بی مو شده و پوست در آن نقاط دیده می شد. پس برای آنکه بیشتر با مشکلات الاهه و دلایل آن آشنا شوم با همکاری اولیا مدرسه اقدام به برگزاری جلسه مشاوره با الاهه و دعوت از یکی از والدین او برای بررسی وضعیت الاهه شد.

نتیجه گیری

در پایان سال الهه را میشد نوجوانی ایده آلنامید. هر چند هنوز هم بسیار حساس بود و اگر رها شود ممکن بود دوباره دچار مشکلاتی حتی جدی تر شود . اما من خیالم راحت بود زیرا اکنون الهه در خانواده هایی بود که می دانستند که هر نوجوان برای قبول و اعتماد به دیگران باید اول خود را بشناسد و به خود اعتماد کند و اعتمادی که در نتیجه تجربه برای فرد بوجود می آید و مبنای نگاه او به خودش است. و هر نوجوان گلی است با بویی مخصوص خود. پس اگر به تفاوت های فردی توجه کنیم و فرزندمان را همانگونه که هست بپذیریم و او را حمایت کرده و بستاییم حنما نوجوان موفقتری خواهیم داشت.